2000 ਦੇ ਨੋਟ ਹੋਏ ਬੰਦ, 30 ਸਤੰਬਰ ਤਕ ਬੈਂਕਾਂ ‘ਚ ਕਰਵਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਨੇ ਜਮ੍ਹਾਂ, RBI ਨੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਆਦੇਸ਼
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (ਵੀਓਪੀ ਬਿਊਰੋ) ਕੇਂਦਰੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਨੂੰ ਸਰਕੂਲੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਵੇਗਾ, ਪਰ ਇਹ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਚਲਨ ਵਿੱਚ ਰਹੇਗਾ। ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਸ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ ਇਸ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਆਰਬੀਆਈ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਉਹ 2 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦੇ ਨਵੇਂ ਨੋਟ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। 23 ਮਈ ਤੋਂ 30 ਸਤੰਬਰ ਤੱਕ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਨੋਟ ਬਦਲੇ ਜਾ ਸਕਣਗੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਨੋਟ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਚਲਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਸਾਰੇ ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ 2,000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਉਦੋਂ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਹੋਰ ਮੁੱਲਾਂ ਦੇ ਬੈਂਕ ਨੋਟ ਉਪਲਬਧ ਹੋ ਗਏ। ਆਰਬੀਆਈ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਮੁਤਾਬਕ 23 ਮਈ ਤੋਂ ਜੇਕਰ ਕੋਈ 2,000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਬਦਲਣ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 20,000 ਰੁਪਏ ਹੀ ਬਦਲੇ ਜਾਣਗੇ। ਆਰਬੀਆਈ ਮੁਤਾਬਕ ਸਾਰੇ ਬੈਂਕ 30 ਸਤੰਬਰ ਤੱਕ 2,000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਬਦਲਵਾ ਸਕਣਗੇ।
ਆਰਬੀਆਈ ਮੁਤਾਬਕ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2018-19 ਵਿੱਚ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਛਪਾਈ ਰੋਕ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਮਾਰਚ 2017 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਕੁੱਲ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਨੋਟਾਂ ਦਾ ਲਗਭਗ 89 ਫੀਸਦੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
31 ਮਾਰਚ, 2018 ਨੂੰ 6.73 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ 2000 ਦੇ ਨੋਟ ਪ੍ਰਚਲਨ ਵਿੱਚ ਸਨ, ਜੋ ਕਿ 31 ਮਾਰਚ, 2023 ਤੱਕ ਘਟ ਕੇ 3.62 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ, ਜੋ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਕਰੰਸੀ ਦਾ ਸਿਰਫ਼ 10.8 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੈ। ਆਰਬੀਆਈ ਮੁਤਾਬਕ ਫਿਲਹਾਲ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ।
ਇਸ ਮਾਮਲੇ ‘ਤੇ ਵਾਇਸ ਆਫ ਬੈਂਕਿੰਗ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਸ਼ਵਨੀ ਰਾਣਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਨੋਟਬੰਦੀ ਕਹਿਣਾ ਗਲਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਦਰਅਸਲ ਇਹ ਪੜਾਅਵਾਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਨੋਟਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕੂਲੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਸਰਕਾਰ ਕਾਲੇ ਧਨ ‘ਤੇ ਸ਼ਿਕੰਜਾ ਕੱਸਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 8 ਨਵੰਬਰ 2016 ਨੂੰ ਨੋਟਬੰਦੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 500 ਅਤੇ 1000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਨੋਟਾਂ ‘ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਬਦਲੇ ਕੇਂਦਰੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ 500 ਅਤੇ 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨਵੇਂ ਨੋਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, 2000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਲਨ ਘੱਟ ਗਿਆ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਏਟੀਐਮ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੋਟਾਂ ਤੋਂ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਏ। ਹੁਣ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।
