ਬਿਹਾਰ ‘ਚ ਘਟੀ ਗਰੀਬ… ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ- 2.25 ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਹੋਰ ਗਰੀਬੀ ਦੀ ਦਲਦਲ ‘ਚੋਂ ਨਿਕਲੇ
ਪਟਨਾ (ਵੀਓਪੀ ਬਿਊਰੋ) ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਮਹਾਗਠਜੋੜ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣੀ ਹੈ, ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਕੇਂਦਰ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਹੁਣ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਆਪਣੀ ਪਿੱਠ ‘ਤੇ ਹੱਥ ਮਾਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਬਿਹਾਰ ‘ਚ ਗਰੀਬੀ ਘਟੀ ਹੈ, ਗਰੀਬ ਘਟੇ ਹਨ। ਬਿਹਾਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਵਿਜੇਂਦਰ ਯਾਦਵ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ‘ਤੇ ਪ੍ਰੈੱਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਕੀਤੀ।
ਇਸ ‘ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਬਿਹਾਰ ਸਰਕਾਰ ਮੁਤਾਬਕ ਬਿਹਾਰ ਰਾਜ ਨੇ ਗਰੀਬੀ ਘਟਣ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਨੀਤੀ ਆਯੋਗ ਨੇ 17 ਜੁਲਾਈ 2023 ਨੂੰ ਬਹੁ-ਆਯਾਮੀ ਗਰੀਬੀ ਸੂਚਕਾਂਕ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਨੀਤੀ ਆਯੋਗ ਦੀ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 2015-16 ਤੋਂ 2019-21 ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 13.51 ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਗਰੀਬੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਏ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਕੱਲੇ ਬਿਹਾਰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ 2.25 ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਗਰੀਬੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਏ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਗਰੀਬੀ ਰੇਖਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ 16.65 ਫੀਸਦੀ ਲੋਕ ਬਿਹਾਰ ਰਾਜ ਦੇ ਹਨ।
ਨੀਤੀ ਆਯੋਗ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਬਹੁ-ਆਯਾਮੀ ਗਰੀਬੀ ਸੂਚਕਾਂਕ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਰਿਪੋਰਟ ਸਿਹਤ, ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਬਿਹਤਰ ਮਿਆਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਜਾਂ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਗਰੀਬੀ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਸਿਹਤ ਸਰਵੇਖਣ 5 (ਸਾਲ 2019-21) ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਬਿਹਾਰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਗਰੀਬੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਿਰਾਵਟ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਬਿਹਾਰ ਰਾਜ ਦੀ ਗਰੀਬੀ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤਤਾ ਸਾਲ 2015-16 ਵਿੱਚ 51.89 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਘਟ ਕੇ 33.76 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਿਹਾਰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਗਰੀਬੀ ਵਿੱਚ 18.13 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹੋਰ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਬਿਹਾਰ ਰਾਜ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ 2015-16 ਵਿੱਚ 56 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਗਰੀਬੀ ਸੀ, ਜੋ 2019-21 ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਕੇ 36.95 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਿਹਾਰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਗਰੀਬੀ ਵਿੱਚ 18.13 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹੋਰ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਬਿਹਾਰ ਰਾਜ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ 2015-16 ਵਿੱਚ 56 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਗਰੀਬੀ ਸੀ, ਜੋ 2019-21 ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਕੇ 36.95 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੇਂਡੂ ਗਰੀਬੀ ਵਿੱਚ 19.05 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ, ਪੇਂਡੂ ਗਰੀਬੀ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦੀ ਦਰ (32.59% ਤੋਂ 19.28% ਤੱਕ) 13.31 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਹੀ ਹੈ। ਬਿਹਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉੜੀਸਾ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਅਜਿਹੇ ਰਾਜ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਗਰੀਬੀ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਿਰਾਵਟ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 15.94 ਫੀਸਦੀ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 14.75 ਫੀਸਦੀ, ਉੜੀਸਾ ਵਿੱਚ 13.66 ਫੀਸਦੀ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ 13.55 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਗਰੀਬੀ ਘਟੀ ਹੈ। ਝਾਰਖੰਡ ਰਾਜ ਦੀ ਗਰੀਬੀ ਵਿੱਚ 13.29 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ।
